مطالب ما را برای دوستان همکاران عزیزانتان به اشتراک بگذارید.

ارتوپدی ریشه یونانی داشته و از ترکیب کلمه ارتو به معنی صاف و پد به معنی کودک تشکیل شده است دلیل اینکه ارتوپد به عنوان روش درمانی شناخته شده اینست که در گذشته دست و پا و نخاع کج کودکان را صاف می کردند و در طی زمان ارتوپدی به عنوان شاخه پزشکی شناخته شد.ارتوپدی یک تخصص پزشکی در زمینه سیستم اسکلتی-عضلانی بدن است که به درمان و اصلاح این سیستم بدن می پردازد. در واقع تمرکز این شاخه پزشکی شناسایی ناهنجاری های مربوط به استخوان ها، مفاصل، عضلات، تاندون ها، لیگامنت ها، غضروف ها و کمک به بهبودی این ناهنجاری ها می باشد. مراقبت از این نواحی بدن بر عهده پزشکان ارتوپدی است و متخصص ارتوپدی با استفاده از روش های جراحی و غیر جراحی تلاش در درمان مشکلات سیستم حرکتی بدن دارد.

از اواخر دهه 40 خورشیدی با پیشرفت علم پزشکی جراحی ارتوپدی در ایران رواج یافت در حالیکه قبل از آن، درمان بیماری های استخوان و مفاصل توسط جراحان عمومی انجام می گرفت.

امروزه آسیب ها و مشکلات ناحیه اسکلتی-عضلانی افراد مانند فلج های مادرزادی یا اکتسابی، شکستگی ها، تومورهای استخوانی، ساییدگی مفاصل، عفونت اندام ها، پاره شدن رباط ها و… در تمام رده های سنی توسط متخصصین ارتوپدی مداوا می شوند.

گسترش و افزایش دانش در زمینه ارتوپدی، باعث شده است که پزشکان این حوزه تمرکز و فعالیت کاری خود را به قسمتی از سیستم اسکلتی-عضلانی بدن معطوف کنند و از این رو پزشکی ارتوپدی به زیر شاخه هایی تقسیم شده است. از جمله این زیر شاخه ها جراحی دست، جراحی شانه و آرنج، جراحی ستون فقرات، جراحی لگن و مفصل ران، جراحی زانو، جراحی تومورهای سیستم حرکتی، جراحی آسیب های اسکلتی و زیر شاخه های دیگر می باشد.

تعریف متخصص ارتوپدی

ارتوپدی Orthopedics از شاخه های جراحی است که در زمینه ی سیستم حرکتی بدن فعالیت می کند. منظور از سیستم حرکتی استخوانها، مفاصل، عضلات و سایر بافتهای اندامهای حرکتی است.

متخصص ارتوپدی به طور اعم متخصص استخوان، مفاصل یا جراح استخوان و مفاصل است که با بهره گیری از دو روش با جراحی و بدون جراحی عارضه های سیستم حرکتی بدن افراد را درمان می کند.

آموزش ارتوپدی

شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید یک ارتوپد چگونه به این درجه نائل گردیده است. ما توضیحاتی درباره نحوه اخذ مدرک تخصص ارتوپدی در ایران را در اختیارتان قرار می دهیم. روند این موضوع از این قرار است که افراد دارای مدرک دکترای پزشکی با پشت سر گذاشتن دوره تخصصی 4 ساله در دانشکده های پزشکی مدرک تخصص ارتوپدی را اخذ می کنند. به این دوره ی 4 ساله رزیدنتی Residency گفته می شود و فردی را که در حال گذراندن این دوره است رزیدنت Resident نام می نهند. پس از پایان این دوره رزیدنت در امتحانی به نام بورد تخصصی ارتوپدی Orthopedic Board شرکت می کند و در صورتی که پذیرفته شود نام صاحب بورد تخصصی را از آن خود می کند.

در پزشکی ارتوپدی مانند سایر علوم پزشکی متخصصین این زمینه می توانند با گذارندن دوره های تخصصی در دانشکده های پزشکی معتبر که به این دوره ها Fellowship گفته می شود، مهارت‌های عملی و دانش تخصصی خود را در درمان بیماری‌های یک زیر گروه تخصصی خاص افزایش دهند.

کاربرد ارتوپدی

ارتوپد با استفاده از روش های جراحی و غیر جراحی به درمان اختلالات سیستم حرکتی بدن می پردازد. شایع ترین مشکلاتی که متخصص ارتوپدی تشخیص داده به شرح ذیل می باشد:

1. بررسی و تشخیص صدماتی که متوجه استخوان ها و مفاصل می شود. این آسیبها در اثر ضربه هایی شامل شکستگی، در رفتگی، کشیدگی ، رگ به رگ شدن، پارگی تاندون ها و رباط پا ایجاد می شود.
2. بررسی آسیب مفاصل در اثر فعالیت های ورزشی
3. تشخیص بیماری هایی که مفاصل بدن از بین می رود مانند آرتروز و ساییدگی مفصل
4. ارزیابی عفونت در اندام های بدن
5. بررسی تومورهای استخوان و بافت های نرم بدن
6. بیماری های اندامی که از بدو تولد در فرد وجود دارد.

شاخه های  ارتوپدی

1. جراحی دست ها
2. جراحی شانه و آرنج
3. جراحی ستون مهره
4. جراحی لگن و مفاصل ران
5. جراحی زانو
6. جراحی پا
7. جراحی ارتوپدی کودکان
8. جراحی تومورهای سیستم حرکتی
9. جراحی تروما و آسیب های اسکلتی
10. جراحی آسیب های ورزشی

برخی از این جراحی ها در سایز شاخه های پزشکی نیز وجود دارد. مثلا جراحی دست در شاخه جراحی عمومی مشترک می باشد و جراحی ستون فقرات در جراحی اعصاب نیز وجود دارد. برای کسب تخصص در این زیرشاخه ها دوره ای به نام فلوشیب برای متخصص ارتوپد وجود دارد . ارتوپد با گذراندن این دوره در دانشکده پزشکی بر مهارت و دانش خود در درمان بیماری های اندام انسان می افزاید .

موارد قابل درمان در ارتوپدی

برای درمان بیماری های مربوط به اندام از روش جراحی به شرح ذیل استفاده می شود:

1. جراحی بسته برای جاانداختن شکستگی ها
2. جراحی جایگزینی مفصل
3. آرتروسکوپی مفاصل
4. استئوتومی استخوان و ترمیم شکل آنها
5. جراحی پیوند استخوان
6. جراحی جهت ترمیم و اصلاح سیستم عصبی
7. جراحی جهت جا به جاکردن و اصلاح تاندون ها

بیماری های ارتوپدی

در حال حاضر در کشور ما عنوان بیماری های ارتوپدی به طور خاص وجود ندارد. اما مشکلاتی که مربوط به شاخه ارتوپدی می شود وجود دارد. این مشکلات معمولا ژنتیکی نبوده و در اثر عوامل خارجی و در طی زمان به وجود می آیند. داشتن سبک زندگی و فعالیت های سنگین، افزایش وزن، رژیم غذایی در ایجاد مشکلات ارتوپدی نقش دارند.

شایع ترین مشکلات ارتوپدی

یکی از مشکلات شایع آرتروز زانو می باشد که غالبا به علت افزایش وزن به وجود می آید. زیرا پاها اعضایی هستند که وزن بدن را تحمل می کنند . به همین دلیل زمانی که فرد اضافه وزن پیدا می کنند بیشترین فشار بر پاها مخصوصا در قسمت زانو ایجاد می شود. عامل افزایش سن وپیری می تواند باعث فرسایش مفاصل زانو شده و آرتروز زانو را به وجود آورد. آرتروز زانو درد بسیاری برای فرد داشته و در حالت های نشستن و برخاستن ایجاد مشکل می کند. از دیگر انواع آرتروزها، آرتروز مفاصلی هیپ و لگن و شانه وجود دارد که در خانم ها از سن 55 سالگی و در مردان از سن 65 سالگی به وجود می آید. عواملی غیر از سن و وزن در ایجاد آرتروز موثر می باشند از جمله انجام فعالیت های سنگین، ژنتیک، سابقه آرتروز در خانواده و اقوام ، رژیم غذایی نامناسب، عدم فعالیت می باشد. برای درمان این مشکل باید به این نکته توجه داشت که بیماری در چه مرحله ای می باشد. در صورتی که آرتروز در مراحل اولیه باشد با مصرف دارو ، انجام فیزیوتراپی ، استفاده از آب درمانی و شنا می توان آن را درمان کرد. در صورتی که بیماری حاد باشد جراحی تعویض مفصل انجام شود. به افرادی که دارای مشکل آرتروز زانو و لگن می باشند توصیه می شود به صورت چهار زانو و دو زانو ننشینند و از پله ها به طور مرتب استفاده نکرده و در شیب های زیاد راه نروند چون باعث تشدید بیماری می شوند.