شاید بتوان گفت هزینه پیشگیری از بیماری های قلبی کمتر از مصرف سالیانه فست و فود در یک خانواده است، چرا که بررسی های بانک مرکزی نشان می دهد ۷۷ میلیون ایرانی سالانه بیش از ۱۱٫۱ هزار میلیارد تومان برای خوردن غذا و خوراکی های آماده (فست فودها) هزینه می کنند.
آمارهای رسمی وزارت بهداشت ایران نشان می دهد بیشترین علت مرگ و میر در کشور بعد از تصادفات، سکته های قلبی است. این در حالی است که آمار سکته های قلبی و مغزی در اروپا رو به کاهش است، اما این آمار در ایران کم نشده است.
طبق آخرین آمارهای ارائه شده، ۵۰ درصد جامعه شهری ایران افزایش وزن دارند. این در حالی است که تحقیقات نشان می دهد چاقی شدید به تنهایی می تواند خطر نارسایی قلبی و مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی را افزایش دهد.
از سال ۲۰۰۰ میلادی فدراسیون جهانی قلب، ۲۹ سپتامبر را به نام روز جهانی قلب بنیان گذاری کرد تا به مناسبت این روز، مردم دنیا را از خطرات بیماری های قلبی و سکته مغزی مطلع کند. فدراسیون جهانی قلب، شعار امسال خود را” زندگی تان را پرتوان کنید” اعلام کرده است.
امروز هشتم مهرماه ۱۳۹۵، روز جهانی قلب است. با توجه به اینکه سن سکته قلبی در ایران رو به کاهش است، در این خصوص با دکتر محمد حسین نجفی، فلوشیپ فوق تخصص آنژیوپلاستی، مدیر گروه قلب ایفمارک (مرکز پزشکی منتخب فیفا) به صحبت نشسته ایم.
سن سکته قلبی در ایران کاهش و ابتلا به بیماری های قلبی افزایش یافته است. دلیل این امر چیست؟
به طور کلی به دلیل افزایش عوامل خطرساز بیماری های قلبی در زندگی افراد مثل استعمال سیگار، افزایش فشار خون ، افزایش چربی خون و دیابت، سن سکته قلبی کاهش یافته است و در طی سال های آینده با توجه به تغییر سبک زندگی جوانان، با هجوم و سونامی بیماری های قلبی مواجه خواهیم شد.
همچنین برنامه های غذایی نامتعادل، آلودگی هوا و کم تحرکی سن ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش داده است. با توجه به استرس های دنیای امروزی نیز، افراد بیشتر در معرض بیماری های قلبی هستند، چرا که قلب به عنوان یکی از ارگان های بدن به شدت تحت تاثیر این عوامل قرار دارد.
تحقیقات نشان می دهد، ایرانیان از الگوی نامناسب غذایی برخوردارند. آیا با اصلاح الگوی غذایی می توان از بیماری های قلبی پیشگیری کرد؟
پیروی از برنامه غذایی مدیترانه ای موجب کاهش خطر مرگ و میر و بیماری های قلبی می شود. متاسفانه در سال های اخیر مصرف فست فود ها و مواد قندی رایج شده است و این امر باعث افزایش شیوع بیماری های قلبی بین سنین مختلف شده است. همچنین ممکن است در این موادغذایی از روغن های حاوی پالم استفاده شده باشد. این موارد می تواند عاملی برای تسریع گرفتگی عروق قلبی شود. لازم است سبزیجات و میوه های تازه، غلات سبوس دار، غذاهای کم کالری و روغن های مفید در سبد غذایی هر خانواده باشد، چرا که برای سلامت قلب مفیدند.
در این راستا رعایت برنامه غذایی مناسب توسط والدین به طور مثال حذف روغن جامد از برنامه غذایی و عادت به مصرف کردن غذاهای کم نمک می تواند به بهبود الگوی غذایی خانواده ها کمک کند. به بیان دیگر تغذیه سالم و متعادل و کنترل استرس از عوامل لازم برای محافظت از قلب و پیشگیری از بیماری های قلبی هستند.
هزینه درمان بیماری های قلبی بیشتر است یا هزینه پیشگیری از آنها؟
آنچه اهمیت دارد این است که با اصلاح الگوی مصرف غذایی و برنامه پیشگیری، نیاز به درمان و هزینه های مربوط به آن کاهش می یابد. با توجه به اینکه هزینه های تشخیص بیماری و درمان بسیار هزینه بر است و هزینه های پیشگیری بسیار کمتر است.
به طور کلی دیابت و فشار خون سلامت قلب را تحت تاثیر قرار می دهند و با عدم کنترل آنها، سلامت سایر ارگان ها هم به خطر می افتد. پیشگیری و آموزش و آگاهی در این خصوص می تواند سلامت قلب را تا حدودی تضمین کند و در کاهش هزینه های درمانی موثر واقع شود.
درمان های خوب و مناسبی در کشور وجود دارد، از لحاظ اقدامات درمانی هم امکانات خوبی در اختیار مردم است. اما نکته حائز اهمیت این است که مردم با وجود داشتن آگاهی کافی، اقدامات پیشگیرانه را انجام نمی دهند. در نتیجه آمار مرگ و میر بیماری های قلبی بسیار زیاد است و هزینه های مادی و معنوی زیادی را به کشور تحمیل می کند.
افراد همسن از نظر سلامت قلبی متفاوت هستند. به طور کلی افراد باید در چه سنی و با چه علائمی به پزشک متخصص قلب مراجعه کنند؟
باید از دوران کودکی با معرفی عوامل خطر برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های قلبی اقدام کرد و آموزش داد. نکته حائز اهمیت این است که بیماری های قلبی از کودکی شروع می شوند و در بزرگسالی خود را نشان می دهند. افراد دارای زمینه بیماری های فشار خون، قند خون، داشتن سابقه فامیلی بیماری های قلبی و افرادی که دخانیات مصرف می کنند، در معرض خطر هستند که باید برای پیشگیری اقدام کنند. این افراد باید از سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی تست های غربالگری را انجام دهند.
اگر فردی هم سابقه بیماری قلبی در فامیل و اقوام نزدیک را ندارد، باید اولین چکاپ قلبی خود را در سن ۳۵ سالگی انجام دهد و فشار خون و قند خونش مورد بررسی قرار بگیرد. همچنین اگر فردی مبتلا به دیابت است، با تشخیص بیماری باید از نظر بیماری های قلبی بررسی شود. به طور کلی با تشخیص به موقع و آموزش و آگاهی لازم می توان آمار مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی و عروقی کاهش داد.
اگر فردی بخواهد برای درمان اقدام کند، چه هزینه هایی باید بپردازد؟
هزینه های درمانی، در سیستم دولتی وارد یک سیستم بوروکراسی و زمان بر خواهد شد. در بیماری های قلبی تشخیص باید به موقع و سریع صورت بگیرد و زمان و سرعت حرف اول را می زند. به کمک سیستم تحول سلامت، هزینه ها کاهش پیدا کرده است، اما به جهت ارزانی، بار سنگینی را بر سیستم اقتصادی کشور وارد کرده است.
هزینه آنژیوگرافی در سیستم خصوصی ۵ میلیون تومان است، ولی در سیستم دولتی به جهت یارانه که داده می شود، هزینه ای که از جیب بیمار پرداخت می شود، حدود ۵۰۰هزار تا یک میلیون تومان است. به نوعی با پیشگیری هزینه هایی کمتری به خانواده و دولت تحمیل می شود.
به عنوان سوال آخر، آخرین باری که قلب خودتان و خانواده تان را بررسی کردید، چه زمانی بود؟
آخرین بار ۲ تا ۳ ماه قبل بود و از وضعیت قلبی خودم و خانواده ام راضی بودم. معمولا سعی می کنم نکاتی را که از بیماران می خواهم رعایت کنند، خودم و خانواده ام نیز رعایت کنیم.
